นักวิทยาศาสตร์ค้นพบว่าธารน้ำแข็งแห่งหนึ่งในแอนตาร์กติกากำลังดูดน้ำแข็งจากธารน้ำแข็งข้างเคียงด้วยอัตราที่รวดเร็วอย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน ก่อนหน้านี้ นักวิจัยเชื่อว่ากระบวนการ “ขโมยน้ำแข็ง” หรือการที่ธารน้ำแข็งหนึ่งไหลดูดน้ำแข็งจากอีกธารน้ำแข็งหนึ่งในแอนตาร์กติกานั้น ใช้เวลานับร้อยนับพันปี แต่บทความวิจัยล่าสุดที่เผยแพร่ในวารสาร The Cryosphere ชี้ให้เห็นว่า ปรากฎการณ์นี้สามารถเกิดขึ้นได้ในเวลาเพียงไม่กี่สิบปีเท่านั้น
นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยลีดส์ในสหราชอาณาจักร ใช้ข้อมูลจากดาวเทียม Copernicus Sentinel-1 ร่วมกับข้อมูลอื่น ๆ ตั้งแต่ปี 2005 ถึง 2022 เพื่อศึกษาการเคลื่อนที่ของธารน้ำแข็งในพื้นที่ Pope-Smith-Kohler ทางตะวันตกของแอนตาร์กติกา โดยเฉพาะธารน้ำแข็ง Kohler East ที่มีอัตราการไหลสูงที่สุดในบริเวณนี้ ซึ่งกำลังดูดน้ำแข็งจากธารน้ำแข็ง Kohler West ที่ไหลช้ากว่า
ธารน้ำแข็งในพื้นที่นี้ เช่น Kohler, Pope และ Smith เป็นธารน้ำแข็งที่เปลี่ยนแปลงเร็วที่สุดแห่งหนึ่งในแอนตาร์กติกา โดยน้ำแข็งที่ไหลออกจากธารน้ำแข็งเหล่านี้ จะไหลเข้าสู่ชั้นน้ำแข็ง Dotson และ Crosson Ice Shelves ที่ลอยอยู่บนทะเล Amundsen ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีความสำคัญต่อการเพิ่มระดับน้ำทะเลในอนาคต
เพื่อวัดอัตราการไหลของน้ำแข็ง ทีมวิจัยใช้เทคนิคติดตามตำแหน่งของรอยแยกหรือรอยแตกบนผิวธารน้ำแข็งผ่านภาพดาวเทียมความละเอียดสูง และนำข้อมูลจากภารกิจ CryoSat ของ ESA ที่วัดการละลายของน้ำแข็งมาเสริม เพื่อให้ได้ข้อมูลที่แม่นยำยิ่งขึ้น
ผลการศึกษาเผยให้เห็นว่า ธารน้ำแข็ง 7 ใน 8 สายธารน้ำแข็งที่วิเคราะห์ มีความเร็วในการไหลเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ บางแห่งเพิ่มขึ้นเกือบสองเท่า แต่มีธารน้ำแข็งหนึ่งที่มีความเร็วลดลงอย่างโดดเด่น นั่นคือ Kohler West ซึ่งอยู่ติดกับ Kohler East ที่ไหลเร็วกว่า และเกิดการเปลี่ยนทิศทางของการไหล ทำให้น้ำแข็งจาก Kohler West ถูกดึงดูดเข้าสู่ Kohler East อย่างรวดเร็ว
โดยเฉลี่ย ธารน้ำแข็งในพื้นที่นี้มีอัตราเพิ่มความเร็วขึ้นถึง 51% ตั้งแต่ปี 2005 ซึ่งบางแห่งเพิ่มขึ้นระหว่าง 60% ถึง 87% และมี 6 สายธารน้ำแข็งที่มีความเร็วเฉลี่ยเกิน 700 เมตรต่อปีในปี 2022 โดย Kohler East และ Smith West เป็นธารน้ำแข็งที่เพิ่มความเร็วมากที่สุด โดยเพิ่มขึ้นเฉลี่ยประมาณ 32 เมตรต่อปีตลอด 17 ปีที่ผ่านมา
แม้ว่าการเร่งความเร็วของธารน้ำแข็งจะสอดคล้องกับผลกระทบของภาวะโลกร้อนที่ทำให้น้ำแข็งละลายและไหลเร็วขึ้น แต่สิ่งที่น่าสนใจคือ Kohler West กลับมีอัตราการไหลช้าลงประมาณ 10% ในช่วงเวลาการศึกษานี้
นักวิจัยสรุปว่า การชะลอตัวของ Kohler West เกิดจากการเปลี่ยนทิศทางการไหลเข้าหา Kohler East ซึ่งเป็นผลมาจากอัตราการละลายและการไหลที่แตกต่างกันอย่างมากระหว่างธารน้ำแข็งทั้งสอง โดย Kohler East ที่ไหลเร็วและละลายมากกว่า จึงดึงน้ำแข็งจาก Kohler West ที่ไหลช้ากว่าเข้ามาหาตัวเองอย่างมีประสิทธิภาพ
ปรากฎการณ์นี้ถือเป็นการ “ขโมยน้ำแข็ง” ที่เกิดขึ้นจริงในระดับเวลาที่สั้นกว่าที่เคยสันนิษฐานไว้ ข้อมูลจากดาวเทียมชี้ให้เห็นว่ากระบวนการนี้เกิดขึ้นภายในเวลาไม่ถึง 18 ปี ขณะที่ก่อนหน้านี้เชื่อว่าเป็นกระบวนการที่ใช้เวลาหลายร้อยปี
นอกจากนี้ ผลการศึกษายังเผยว่า พื้นที่นี้เป็นบริเวณที่มีอัตราการละลายและการถอยร่นของเส้นขอบน้ำแข็ง (grounding line) ที่เร็วที่สุดในแอนตาร์กติกา เส้นขอบน้ำแข็งเป็นจุดเปลี่ยนที่ธารน้ำแข็งบนบกเริ่มลอยตัวเป็นชั้นน้ำแข็งในทะเล การถอยร่นของเส้นขอบนี้สร้างความไม่เสถียรให้กับชั้นน้ำแข็งและอาจเร่งให้น้ำแข็งไหลเข้าสู่ทะเลได้เร็วขึ้น ส่งผลให้ระดับน้ำทะเลทั่วโลกเพิ่มสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญในอนาคต
ข้อมูลจากการศึกษาครั้งนี้ช่วยเพิ่มความเข้าใจในกระบวนการเปลี่ยนแปลงของชั้นน้ำแข็งและการไหลของธารน้ำแข็งที่ซับซ้อนในแอนตาร์กติกา ซึ่งเป็นข้อมูลสำคัญสำหรับการคาดการณ์ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการเพิ่มขึ้นของระดับน้ำทะเลในศตวรรษที่ 21
การใช้ข้อมูลจากดาวเทียม Copernicus Sentinel-1 ร่วมกับภารกิจ CryoSat ขององค์การอวกาศยุโรป (ESA) ภายใต้โครงการ FutureEO ถือเป็นกุญแจสำคัญที่ช่วยให้นักวิทยาศาสตร์สามารถติดตามและวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ได้อย่างละเอียดและครอบคลุมในภูมิภาคขั้วโลกที่มีความสำคัญนี้อย่างไม่เคยมีมาก่อน
เรียบเรียงโดย ทีมงาน SPACETH.CO
อ้างอิง
[1] Antarctic glacier caught stealing ice from neighbour
[2] Konrad, H., Shepherd, A., Gilbert, L. et al. Net retreat of Antarctic glacier grounding lines. Nature Geosci 11, 258–262 (2018). https://doi.org/10.1038/s41561-018-0082-z
