การตรวจจับแผ่นดินไหวบนดาวอังคาร ภารกิจพลีชีพยาน InSight ก่อนจะหลับไหลตลอดกาล

ยาน InSight หรือ InSight Lander นั้นเป็นยานสำรวจทางธรณีวิทยาบนพื้นผิวของดาวอังคาร ซึ่งปฏิบัติภารกิจบนพื้นผิวของดังอังคารมาตั้งแต่ปลายปี 2018 นับรวมการเดินทางจากโลกมาดาวอังคารนั้นยาน InSight ก็มีอายุมาแล้วประมาณ 3 วันกับอีก 6 เดือน ซึ่งเลยระยะเวลาภารกิจเดิมที่ 728 วัน มาแล้วเป็นปี

ภาพของยาน InSight บนโลกขณะกำลังทำการทดสอบ – ที่มา NASA/JPL-Caltech/Lockheed Martin

หลังจากที่ยาน InSight นั้นเลยอายุภารกิจมันมาแล้ว NASA ก็ได้ต่ออายุการทำงานให้มันอีกเนื่องจาก InSight ยังสามารถใช้งานได้อยู่ อย่างไรก็ตาม อุปกรณ์หลายอย่างของ InSight ไม่ได้ถูกออกแบบมาให้มันทำงานนานกว่าอายุที่มันถูกออกแบบมา หมายความว่า InSight อาจจะเสียเมื่อใดก็ได้ และตอนนี้มันก็กำลังจะตายแล้ว

แผงโซลาร์เซลล์ของ InSight นั้นกำลังถูกฝุ่นบนดาวอังคารปกคลุมจนหมด ทำให้พลังงานที่ InSight ได้รับในแต่ละวันนั้นน้อยลงเรื่อย ๆ ซึ่งทีมควบคุมภารกิจแก่ปัญหานี้เฉพาะหน้าด้วการหาเทคนิคต่าง ๆ เพื่อทำความสะอาดแผงโซลาร์เซลล์ แต่ความพยายามนั้นก็เริ่มไม่เป็นผลแล้วเพราะยาน InSight ไม่สามารถกู้อัตราการผลิตพลังงานของมันไม่ว่าจะวิธีใด ๆ ก็ตาม ทำให้ทีมควบคุมภารกิจจะต้องเริ่มปิดอุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์บางอย่างเพื่อให้อัตราการใช้พลังงานนั้นน้อยกว่าพลังงานที่ผลิตได้

ภาพ Selfie ภาพสุดท้ายของยาน InSight เมื่อวันที่ 24 เมษายน 2022 แสดงให้เห็นแผงโซลาร์เซลล์ของยานที่เต็มไปด้วยฝุ่น – ที่มา NASA/JPL-Caltech

ณ ตอนนี้ ด้วยพลังงานของยาน InSight ที่เหลืออยู่น้อยในระดับอันตราย อุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์ของยาน InSight ทุกชิ้นถูกปิดการทำงาน ยกเว้น Seismometer หรืออุปกรณ์สำหรับการตรวจจับแผ่นดินไหวบนดาวอังคาร (Marsquake) ที่ยังพอสามารถทำงานได้ใน Low-power Mode หรือโหมดพลังงานต่ำของยาน InSight

ภาพแสดงการเกิดแผ่นดินไหวบนดาวอังคาร (Marsquake) ที่อาจเกิดได้จากอุกกาบาตตกหรือการแปรธรณีสัณฐาน – ที่มา NASA/JPL-Caltech

เพื่อยืดอายุของ InSight ในการตรวจจับแผ่นดินไหวบนดาวอังคารให้มากที่สุด ทีมควบคุมภารกิจกำลังจะปิดระบบ “Faulty Protection System” หรือระบบ “Safe Mode” อัตโนมัติที่ยานใช้ในการปิดอุปกรณ์ทุกอย่างที่ไม่จำเป็นทันทีที่มันตรวจจับอันตรายต่าง ๆ ที่เป็นภัยต่อมัน เช่น พายุฝุ่น พลังงานต่ำ หรืออุณหภูมิผิดปกติ เพื่อป้องกันไม่ให้ยานเสียหาย แล้วรอให้ทีมควบคุมภารกิจมาประเมินสถานการณ์ทีหลัง (เนื่องจากความล้าช้าในการสื่อสาร) โดยยานทุกยานบนดาวอังคารมีระบบนี้หมด

ที่ต้องปิดระบบนี้เป็นเพราะว่ามันใช้เซนเซอร์หลายอย่างในการตรวจจับภัยอันตรายทำให้มันต้องใช้ไฟฟ้าเพิ่มขึ้น หากปิดก็จะสามารถยืดอายุการใช้งานของ Seismometer ได้

แต่นั่นก็หมายความว่ากว่าที่ทีมควบคุมภารกิจจะรู้ตัวว่าแบตเตอรี่ของ InSight นั้นต่ำแบบวิกฤต หรือกำลังเกิดเหตุการณ์อื่น ๆ ที่เป็นอันตรายต่อมัน มันก็อาจจะตายไปแล้ว ดังนั้น InSight กำลังจะทำภารกิจทางวิทยาศาสตร์อันสุดท้ายของมันก่อนที่มันจะพลีชีพ และหลับไหลบนดาวอังคารตลาดกาล ซึ่งแม้จะฟังดูแย่แต่ก็ยังดีกว่ายืดอายุมันไปโดยที่มันไม่ได้สร้างประโยชน์อะไรเลย

ทีมควบคุมภารกิจประเมินไว้ว่าด้วยแบตเตอรี่พร้อมกับพลังงานอันน้อยนิดที่ผลิตได้อยู่นั้น InSight จะทำงานตรวจจับแผ่นดินไหวบนดาวอังคารไปได้ถึงเดือน ธันวาคม 2022 ก่อนที่แบตเตอรี่ของมันจะหมด และเป็นอันสิ้นสุดภารกิจ InSight

เรียบเรียงโดย ทีมงาน SPACETH.CO

อ้างอิง

NASA’s InSight Gets a Few Extra Weeks of Mars Science

Chief Science | A 20-year-old biologist with a passion for space exploration, science communication, and interdisciplinarity. Dedicated to demystifying science for all - Since 2018.