ในขณะที่โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ไปเรื่อย ๆ นั้น และเช่นเคย โลกของเรากำลังจะโคจรรอบดวงอาทิตย์ครบ 1 รอบอีกแล้ว นับเป็นสัญญาณว่าใกล้จะขึ้นศักราชใหม่ (หรือที่เราเรียกกันว่าปีใหม่) ซึ่งในแต่ละปีนั้นเจอปรากฏการณ์ที่น่าสนใจ และแน่นอนว่าในปี 2025 ก็ยังมีอะไรที่น่าสนใจให้ทุกคนติดตามเฝ้ามองกัน
ทีมงานได้รวบรวมข้อมูลจาก Time and Date, 2025 Calendar of astronomical events, The 2024-2025 Aphelic Apparition of Mars และ Moon Calendar 2025 นำเอาปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ที่น่าสนใจในปี 2025 ที่จะเห็นได้จากท้องฟ้าเมืองไทย มารวบรวมไว้สำหรับผู้ที่สนใจ
จันทรุปราคาเต็มดวง Total Lunar Eclipse)
อุปราคาคือปรากฏการณ์ที่มีการบดบังกันระหว่างวัตถุขนาดใหญ่ที่สังเกตเห็นได้ชัดบนท้องฟ้าซึ่งอุปราคาที่เราจะคุ้นชินกันนั้นก็ได้แก่สุริยุปราคา คือปรากฏการณ์ที่ดวงจันทร์บดบังดวงอาทิตย์ และปรากฏการณ์จันทรุปราคาที่ดวงจันทร์ถูกเงาของโลกบดบัง เป็นปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ที่สังเกตเห็นได้ด้วยตาเปล่าและสังเกตได้ง่ายที่สุด
ปรากฏการณ์นี้จะเกิดขึ้นในคืนของวันที่ 7 ตลอดจนเกือบเช้ามืดของวันที่ 8 กันยายน 2025 โดยจะเกิดขึ้นตามเวลาของไทย ดังนี้
22:28 น. – ดวงจันทร์เคลื่อนที่เข้าสู่เงามัว
23:27 น. – ดวงจันทร์เริ่มเคลื่อนที่เข้าสู่เงามืด
00:30 น. – ดวงจันทร์เคลื่อนที่เข้าสู่เงามืด (เริ่มต้นปรากฏการณ์จันทรุปราคาเต็มดวง)
01:11 น. – ดวงจันทร์อยู่ในบริเวณเงามืดมากที่สุด (เกิดเป็นจันทรุปราคาเต็มดวง)
01:52 น. – ดวงจันทร์เริ่มเคลื่อนที่ออกจากเงามืด (ปรากฏการณ์จันทรุปราคาเต็มดวงสิ้นสุดลง)
02:56 น. ดวงจันทร์เคลื่อนที่ออกจากเงามืดทั้งหมด
03:55 น. – ดวงจันทร์เคลื่อนที่ออกจากเงามัวทั้งหมด (สิ้นสุดปรากฏการณ์)
ปรากฏการณ์นี้รวมระยะเวลาทั้งสิ้น 5 ชั่วโมง 27 นาที แต่หากอยากเห็นแค่ช่วงที่กำลังเข้าสู่ปรากฏการณ์จันทรุปราคาเต็มดวง แนะนำให้ตื่นมาดูในช่วง 00:30 น. – 01:52 น. ของวันที่ 8 กันยายน 2025 (หรือบางคนอาจยังไม่นอนก็มาดูได้เช่นกัน)
ปรากฏการณ์ฝนดาวตก Meteor Shower
ฝนดาวตก (Meteor Shower) เป็นเศษหินจากดาวหางที่ทิ้งเอาไว้ในขณะที่ดาวหางโคจรเข้าใกล้ดวงอาทิตย์ ซึ่งเศษหินเหล่านี้จะถูกแรงโน้มถ่วงจากโลกดึงดูดเข้ามาเผาไหม้ในชั้นบรรยากาศเกิดเป็นลำแสงที่มีสีสันต่าง ๆ วาบขึ้นให้เห็นตอนกลางคืน
ถ้าอยากดูฝนดาวตกอย่างเต็มอิ่มและสนุกที่สุด อยากจะแนะนำว่าให้หาสถานที่ที่มีแสงไฟน้อยที่สุด หรือไม่ก็ขึ้นไปดูบนดอย แล้วปูเสื่อนอนลงไปเลย เพราะการนอนดูเป็นวิธีที่ทำให้สังเกตฝนดาวตกได้ง่ายที่สุด เนื่องจากฝนดาวตกกระจายตัวทั่วฟ้านั่นเอง แต่ต้องไปกันหลาย ๆ คนนะ ไปคนเดียวเหงาแย่
- 3 – 4 มกราคม – ฝนดาวตกควอดแดรนต์ (Quadrantids) อัตราการตก 40 ดวงต่อชั่วโมง
- 22 – 23 เมษายน – ฝนดาวตกไลริดส์ (Lyrids) อัตราการตก 20 ดวงต่อชั่วโมง
- 6 – 7 พฤษภาคม – ฝนดาวตกอีต้า-อควอริดส์ (Eta Aquarids) อัตราการตก 60 ดวงต่อชั่วโมง
- 28 – 29 กรกฎาคม – ฝนดาวตกเดลต้า-อควอริดส์ (Delta Aquarids) อัตราการตก 20 ดวงต่อชั่วโมง
- 12 – 13 สิงหาคม – ฝนดาวตกเพอร์เซอิดส์ (Perseids) อัตราการตก 60 ดวงต่อชั่วโมง
หลังจากนั้นในช่วงท้ายปีฤดูหนาว เราก็จะได้เห็นฝนดาวตกที่สำคัญ ๆ ได้แก่
- 7 ตุลาคม – ฝนดาวตกดราโคนิดส์ (Draconids) อัตราการตก 10 ดวงต่อชั่วโมง
- 21 – 22 ตุลาคม – ฝนดาวตกโอไรโอนิดส์ (Orionids) อัตราการตก 20 ดวงต่อชั่วโมง
- 4 – 5 พฤศจิกายน – ฝนดาวตกทอริดส์ (Tuarids) อัตราการตก 5-10 ดวงต่อชั่วโมง
- 17 – 18 พฤศจิกายน – ฝนดาวตกลีโอนิดส์ (Leonids) อัตราการตก 15 ดวงต่อชั่วโมง
- 13 – 14 ธันวาคม – ฝนดาวตกเจมินิดส์ (Geminids) อัตราการตก 120 ดวงต่อชั่วโมง
- 21 – 22 ธันวาคม – ฝนดาวตกเออร์ซิดส์ (Ursuds) อัตราการตก 5-10 ดวงต่อชั่วโมง
จะเห็นได้ว่า ฝนดาวตกเจมินิดส์นั้น มีอัตราตกสูงที่สุดในบรรดาฝนดาวตกทั้งหมด นั่นหมายความว่า ฝนดาวตกเจมินิดส์ เป็นฝนดาวตกที่สังเกตได้ง่ายที่สุด ซึ่งถ้าหากจะดูอย่างเต็มอิ่มแนะนำให้รอรับชมเหล่าน้อง ๆ ฝนดาวตกเจมินิดส์ได้เลย
ปรากฎการณ์ดาวเคราะห์ใกล้โลก Opposition
นอกจากอุปราคาและฝนดาวตกแล้ว ยังมีสิ่งที่น่าสนใจเหมาะแก่การสังเกตและการถ่ายภาพลงโซเชียลมีเดียไว้อวดเพื่อน ๆ หรือเก็บไว้เป็นที่ระลึก นั่นก็คือปรากฏการณ์ดาวเคราะห์ใกล้โลก โดยดาวเคราะห์พวกนี้จะมีขนาดใหญ่และสว่างกว่าปกติ (แต่ก็ไม่ได้ใหญ่แบบเวอร์ ๆ นะ บอกไว้ก่อน เดี๋ยวจะคาดหวังกัน) ซึ่งทีมงานรวมอันที่น่าสนใจมาให้แล้ว
- 12 มกราคม – ดาวอังคารใกล้โลกมากที่สุด ดาวอังคารเป็นดาวเคราะห์ที่อยู่ถัดจากโลก ซึ่งความเป็นสีแดง (บางคนอาจบอกว่าสีส้มเข้ม) ของน้องนั้นทำให้สามารถสังเกตได้ง่ายในท้องฟ้ากลางคืน และหากเราได้ใช้กล้องโทรทรรศน์ขนาดกลางหรือขนาดใหญ่ก็จะสามารถเห็นรายละเอียดที่ชัดเจนมากยิ่งขึ้น
- 21 กันยายน – ดาวเสาร์ใกล้โลกมากที่สุด ดาวเสาร์เป็นดาวเคราะห์ที่มีวงแหวนเด่นที่สุดในบรรดาดาวเคราะห์ดวงอื่น นับว่าจะเป็นอะไรที่ดีมาก หากเราได้ใช้กล้องโทรทรรศน์ขนาดกลางหรือขนาดใหญ่ส่องเพื่อดูวงแหวนของดาวเสาร์
ปรากฏการณ์ดวงจันทร์เต็มดวงใกล้โลกมากที่สุด
นอกจากอุปราคา ฝนดาวตก และปรากฏการณ์ที่เกี่ยวกับดาวเคราะห์แล้ว ยังมีสิ่งที่น่าสนใจอีกเช่นกัน ซึ่งปรากฏการณ์นี้สามารถมองเห็นได้ง่ายและน่าสนใจไม่แพ้ปรากฏการณ์ที่ผ่านมา
5 พฤศจิกายน – Super Full Moon เป็นปรากฏการณ์ที่ดวงจันทร์เต็มดวงและเข้าใกล้โลกมากที่สุด (357,218 กิโลเมตร) ทำให้มีแสงสว่างและมีขนาดใหญ่กว่าปกติ
สรุปปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ที่ควรค่าแก่การรับชมในปี 2025
สรุปปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ที่สามารถรับชมได้ง่ายในปี 2025 (คัดเลือกไว้ตรงนี้แล้ว)
12 มกราคม – ดาวอังคารใกล้โลก
8 กันยายน – จันทุรปราคาเต็มดวง (00:30 – 01:52 น.)
21 กันยายน – ดาวเสาร์ใกล้โลก
5 พฤศจิกายน – Super Full Moon
13 – 14 ธันวาคม – ฝนดาวตกเจมินิดส์ (อัตราการตก 120 ดวงต่อชั่วโมง)
5 พฤศจิกายน – Super Full Moon เป็นปรากฏการณ์ที่ดวงจันทร์เต็มดวงและเข้าใกล้โลกมากที่สุด (357,218 กิโลเมตร) ทำให้มีแสงสว่างและมีขนาดใหญ่กว่าปกติ
แนะนำกิจกรรมที่น่าสนใจในช่วงต้นปี 2025 จากทาง NARIT
สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติมักจะมีการจัดกิจกรรมพิเศษสำหรับปรากฏการณ์พิเศษต่าง ๆ เช่น จันทรุปราคา ดาวอังคารใกล้โลก หรือแม้กระทั่งวันที่ไม่มีปรากฏการณ์พิเศษใด ๆ ซึ่งจะจัดทุกวันเสาร์ เวลา 18:00 – 22:00 น. ณ อุทยานดาราศาสตร์สิรินธร อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ และตามหอดูดาวภูมิภาค ที่เปิดให้ทุกคนสามารถเข้าชมได้ฟรีไม่มีค่าใช้จ่าย นอกจากนี้สามารถรับทราบข่าวสารและกิจกรรมต่าง ๆ ได้ผ่าน สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (NARIT)
โดยหอดูดาวภูมิภาคมีทั้งหมด 4 แห่ง ได้แก่
- หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา นครราชสีมา
- หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา ขอนแก่น
- หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา ฉะเชิงเทรา
- หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา สงขลา
กิจกรรมที่น่าสนใจทางดาราศาสตร์ที่ทางสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติจัดในช่วงต้นปี 2025 (เฉพาะกิจกรรมที่สามารถ Walk in ได้เลย) มีดังนี้
11 มกราคม (09:00 – 22:00 น.) – NARIT AstroFest 2025 กิจกรรมดาราศาสตร์ในวันเด็กแห่งชาติ ที่จัดเต็มไปด้วยความรู้ทางด้านดาราศาสตร์และอวกาศ ไม่ว่าจะเป็นการเยี่ยมชมห้องปฏิบัติการเทคโนโลยีดาราศาสตร์ขั้นสูง เปิดตัวอาณาจักรประกอบดาวเทียมและกล้องโทรทรรศน์ พบปะกับนักดาราศาสตร์ในสาขาต่าง ๆ พร้อมทั้งมีกิจกรรมสำหรับครอบครัวอีกด้วย ซึ่งจะจัด ณ อุทยานดาราศาสตร์สิรินธร อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ และตามหอดูดาวภูมิภาค (งานนี้มีลุ้นรับของรางวัลด้วยนะ)
12 มกราคม (18:00 – 22:00 น.) – ดาวอังคารใกล้โลก ส่องดาวอังคารผ่านกล้องโทรทรรศน์ในวันที่ใกล้โลกที่สุดในรอบปี ณ อุทยานดาราศาสตร์สิรินธร อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ และตามหอดูดาวภูมิภาค
1 มีนาคม (17:00 – 22:00 น.) – Dark Sky Star Party สัมผัสความมหัศจรรย์ของท้องฟ้ายามค่ำคืน ในเขตอุทยานท้องฟ้ามืด กับคาราวานกล้องโทรทรรศน์กว่าครึ่งร้อยจากนักดาราศาสตร์สมัครเล่น และเครือข่ายดาราศาสตร์ พร้อมมีกิจกรรมทางดาราศาสตร์ที่หลากหลาย และมีการ Workshop ถ่ายภาพทางดาราศาสตร์ เข้าร่วมฟรี ไม่มีค่าใช้จ่าย ณ อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ จ.นครราชสีมา
สุดท้ายนี้อยากจะบอกว่า Happy New Year และขอให้ปีหน้าเป็นปีที่ดีของผู้ติดตามทุกคน
เรียบเรียงโดย ทีมงาน Spaceth.co
