บทความได้รับการสนับสนุน
หลังจากที่ก่อนหน้านี้เราได้เห็นการโปรโมตแคมเปญ “ไก่ไทยไปอวกาศ” กันมาตามสื่อต่าง ๆ กันพอสมควร หลายคนอาจจะสงสัยกันว่าหลังจากการตรวจสอบมาตรฐานความปลอดภัยในการส่งของขึ้นสู่อวกาศ รวมถึงมาตรฐานความปลอดภัยด้านอาหารแล้ว ไก่ไทยจะได้ขึ้นไปเป็นอาหารสำหรับนักบินอวกาศในภารกิจใด ซึ่งคำตอบก็ได้ออกมาชัดแล้ว เมื่อทาง CPF ได้ออกมาแถลงอย่างเป็นทางการว่า “ไก่ CP” จะเป็นหนึ่งในสัมภาระ หรือ Payload ที่เดินทางขึ้นสู่สถานีอวกาศนานาชาติในภารกิจ Axiom Mission 4 ภารกิจการสำรวจอวกาศเอกชน โดยยาน Crew Dragon ของ SpaceX มีกำหนดบินขึ้นในวันที่ 10 มิถุนายน 2025 นี้ พาลูกเรือเอกชน 4 คน จากสหรัฐฯ อินเดีย ฮังการี และโปแลนด์ เดินทางไปยังสถานีอวกาศนานาชาติ
อัพเดท ภารกิจ Axiom Mission 4 นั้นเลื่อนการปล่อยมาเป็นวันที่ 25 มิถุนายน 2025 เนื่องจากปัญหาด้านความพร้อมของสภาพอากาศ ตัวจรวดนำส่ง และปัญหาที่เกิดขึ้นบนสถานีอวกาศนานาชาติ และได้เดินทางขึ้นสู่สถานีอวกาศนานาชาติในรอบดังกล่าวอย่างประสบความสำเร็จ Axiom Mission 4 เดินทางสู่สถานีอวกาศแล้ว หลังเลื่อนปล่อยมาหลายสัปดาห์
ในบทความนี้เราะมาเจาะลึกและทำความเข้าใจกันว่า “ไก่ CP” นั้น เดินทางขึ้นไปได้อย่างไร และความสำเร็จนี้ ส่งผลอย่างไรกับทั้งบริษัท CPF ตอกย้ำมาตรฐานในการผลิตอาหารที่ได้รับการยอมรับจากนานาชาติโดยเฉพาะมาตรฐานอวกาศ และที่สำคัญ จะช่วยปูทางสู่อนาคตของการทำงานวิจัยในอวกาศของชาวไทยได้อย่างไร
เรื่องราวแคมเปญไก่ไทย กับอวกาศนั้นเริ่มต้นขึ้นในช่วงปี 2023 เมื่อทาง CPF ได้เล็งเห็นถึงโอกาสในการใช้ “อวกาศ” เป็นพื้นที่พิสูจน์มาตรฐานอาหารและความปลอดภัย จากที่เราทราบกันดีว่าการเดินทางในอวกาศหรือการประจำการอยู่บนสถานีอวกาศนานาชาตินั้นนักบินอวกาศ “จะป่วยไม่ได้” เนื่องจากบนนั้นไม่มีโรงพยาบาล หากไม่พร้อมสำหรับการทำภารกิจไม่ใช่แค่จะกระทบต่อภารกิจในภาพรวมเท่านั้น แต่ยังกระทบต่อมูลค่าและโอกาสมหาศาล ซึ่งหนึ่งในปัจจัยที่ทำให้เราเจ็บป่วยก็คือเชื้อโรคที่อยู่ในอาหารที่เรารับประทานกัน ทาง CPF จึงมองว่า “มาตรฐานอวกาศ” คือโจทย์ท้าทายใหม่ ที่จะทำให้คนไทยได้มั่นใจว่าอาหารที่เรารับประทานกันนั้น ได้รับมาตรฐานความปลอดภัยขั้นสูงสุด
CPF ได้ร่วมมือกับบริษัทอวกาศสัญชาติไทยอย่าง mu Space ในการพิสูจน์มาตรฐานนี้ และได้ยึดตาม NASA-STD-3001 Volume 1 / NASA-STD-3001 Volume 2 ที่พูดถึงเรื่องมาตรฐานความปลอดภัยของภารกิจการสำรวจโดยมนุษย์ ที่ NASA รวมถึงบริษัทอวกาศเอกชนต่าง ๆ เช่น SpaceX, Axiom Space หรือ Blue Origin ต้องปฏิบัติตาม และมีบริษัทอวกาศระดับโลกอย่าง Voyager Space (หลังควบรวมกิจการของ Nanoracks) บริษัทผู้ดูแลแพลตฟอร์มการทดลองเอกชน บนสถานีอวกาศนานาชาติที่ช่วยเหลือนักวิจัยในการส่งการทดลองต่าง ๆ ขึ้นไปบนสถานีอวกาศนานาชาติ เข้ามาดูแลมาตรฐานความปลอดภัยและ Logistic การส่ง จนในที่สุดดีลการส่ง “ไก่ CP” เพื่อขึ้นไปเป็นอาหารให้กับนักบินอวกาศบนสถานีอวกาศนานาชาติก็ได้บรรลุผล โดย “ไก่ CP” จะร่วมเดินทางกับภารกิจ Axiom Mission 4 ซึ่งเป็นภารกิจสำรวจอวกาศเอกชน
และในระหว่างนั้นเอง ทาง CPF ก็ได้ประชาสัมพันธ์ถึงเป้าหมายของบริษัทในการส่งไก่ไปอวกาศ ร่วมกับพันธมิตรผ่านการจัดงานต่าง ๆ มากมาย แถมยังได้อดีตนักบินอวกาศ NASA มากฝีมืออย่าง Mike Massimino มาร่วมด้วย เพื่อเป็นบทพิสูจน์มาตรฐานอวกาศ ที่ทาง CPF เรียกว่า “Space Safety Standard”
รู้จักกับภารกิจ Axiom Mission 4 ภารกิจสำรวจอวกาศเอกชน
ภารกิจ Axiom-4 นั้น เป็นเที่ยวบินการเดินทางสู่สถานีอวกาศนานาชาติ ที่ดำเนินการโดยบริษัทเอกชน Axiom Space ที่ได้ว่าจ้างให้ SpaceX ใช้ยานอวกาศ Crew Dragon และจรวด Falcon 9 นำส่งลูกเรือ 4 คน เดินทางสู่สถานีอวกาศนานาชาติ ทำให้ Axiom Space เป็นการช่วยกระตุ้นให้มีการส่งลูกเรือชั่วคราวขึ้นไปบนสถานีฯ เพิ่มเติมจากรอบการส่งลูกเรือปกติ โดยบริษัท Nanoracks ที่ปัจจุบันอยู่ภายใต้การดูแลของบริษัทแม่ Voyager ก็ได้ฝากการทดลองทางวิทยาศาสตร์หลายชิ้นขึ้นไปกับ Axiom Space ด้วยเช่นกัน หนึ่งในนั้นคือ “ไก่ CP” ที่จะกลายเป็นอีกหนึ่งสัมภาระหรือ Payload ที่ติดธงชาติไทย เดินทางขึ้นสู่สถานีอวกาศนานาชาติ
ภารกิจ Axiom-4 นั้น นับเป็นภารกิจการเดินทางสู่สถานีอวกาศนานาชาติครั้งที่ 4 ของบริษัท หลังจากที่ในปี 2022, 2023 และ 2024 บริษัทก็ได้ประสบความสำเร็จในการนำส่งลูกเรือมาก่อนหน้า นำโดย ผู้บัญชาการ Peggy Whitson อดีตนักบินอวกาศหญิง NASA มากประสบการณ์ที่ใช้ชีวิตหลังออกจาก NASA มาเป็นนักบินอวกาศเอกชนเต็มตัว โดยเธอนั้นมีประสบการณ์บินในอวกาศเป็นเวลา 675 วัน และเคยเป็นผู้บัญชาการในภารกิจ Axiom-2 ในปี 2023 มาก่อนหน้า ทั้ง 4 หลังจากเดินทางสู่อวกาศแล้วจะอยู่บนสถานีอวกาศนานาชาติประมาณ 2 สัปดาห์เพื่อทำการทดลองทางวิทยาศาสตร์ต่าง ๆ ตามภารกิจที่แต่ละคนได้รับมอบหมาย รวมถึงศึกษาผลกระทบในการใช้ชีวิตในสภาวะไร้น้ำหนัก
รายละเอียดเกี่ยวกับภารกิจ Axiom-4 ทั้งหมด เราเคยเล่าโดยละเอียด ย้อนกลับไปถึงภาพรวมของโครงการไว้ในบทความ เจาะลึก Axiom Mission 4 ภารกิจอวกาศเอกชนที่สองของปี 2025
รู้จักกับ NASA-STD-3001 และมาตรฐานอาหารบนอวกาศ
อาหารที่เดินทางไปกับนักบินอวกาศในภารกิจอวกาศจริงต้องผ่านมาตรฐานที่เรียกว่า NASA-STD-3001 ซึ่งแบ่งเป็นสองเล่มหลักคือ Volume 1: Crew Health และ Volume 2: Human Factors, Habitability, And Environmental Health ใน Volume 1 จะกำหนดเรื่องของ โภชนาการ (Nutrition), ความปลอดภัยทางจุลชีววิทยา (Microbiological Safety), Shelf Stability และความเหมาะสมของอาหารในบริบทของสภาพไร้น้ำหนัก โดยอาหารต้องให้สารอาหารที่เพียงพอและสมดุล ทั้งนี้ยังต้องมีการทดสอบด้าน Shelf-Life และ Microbial Growth อย่างละเอียด เพื่อให้มั่นใจว่าอาหารยังปลอดภัยแม้ถูกจัดเก็บในสภาพแวดล้อมควบคุมเป็นเวลานานหลายเดือน เช่น ต้องไม่มีเชื้อจุลินทรีย์เกินค่า CFU ที่กำหนด และต้องแสดง Stability Profile ในแต่ละช่วงอุณหภูมิ
ขณะที่ Volume 2 จะเน้นด้าน Human-System Interaction และ Habitability เช่น การออกแบบบรรจุภัณฑ์ให้สามารถเปิดได้ด้วยมือเดียวในสภาพไร้น้ำหนักโดยไม่ทำให้เกิดเศษ Crumbs หรือของเหลวลอยฟุ้ง (Floating Debris) ที่อาจรบกวนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์หรือช่องหายใจของลูกเรือ บรรจุภัณฑ์ต้องสามารถ Reheat ได้ใน Galley ของ ISS และต้องไม่มีกลิ่นที่แรงเกินไปซึ่งอาจรบกวนผู้อื่นในพื้นที่ปิดขนาดเล็ก เช่น Module ของสถานีฯ นอกจากนี้ การใช้งานต้องไม่สร้างความซับซ้อนหรือ Cognitive Load เกินสมควรเมื่อลูกเรืออยู่ในสภาวะเครียดหรือ Fatigue
แม้จะเป็นภารกิจเอกชน แต่หากอาหารจะถูกบริโภคในระบบของ NASA หรือเข้าถึง ISS ซึ่งเป็นสถานีร่วมระดับนานาชาติ ก็ยังต้องเข้าสู่ขั้นตอนตรวจสอบโดย Space Food Systems Laboratory ของ NASA ที่ Johnson Space Center ซึ่งรับผิดชอบการทดสอบและรับรองอาหารทุกชนิดในระบบภารกิจการสำรวจอวกาศ นี่คือเหตุผลที่ “การจะเอาไก่ CP ไปสู่อวกาศ” ไม่ใช่แค่เรื่องของรสชาติหรือแพ็กเกจ แต่เป็นการเข้าสู่ระดับมาตรฐานของ Life Support System ที่มนุษย์จะพึ่งพาในสภาพแวดล้อมที่ไม่อาจพึ่งพาอะไรจากโลกได้เลย
ไก่ไทยเตรียมบินขึ้นพร้อมจรวด Falcon 9 และการกินไก่ไทยจากอวกาศ
เดิมทีภารกิจ Axiom-4 นั้นมีกำหนดเดินทางขึ้นสู่อวกาศในช่วงปลายเดือนพฤษภาคม 2025 แต่เนื่องจากความพร้อมของยานอวกาศ Crew Dragon ทำให้การปล่อยถูกเลื่อนออกมา อย่างไรก็ตามในวันที่ 21 พฤษภาคม 2025 บริษัท Axiom Space ก็ได้จัดการแถลงข่าว Ax-4 Mission Overview Press Conference บอกว่าภารกิจ Axiom-4 นั้นได้ผ่านการทำ Flight Readiness Review หรือ FRR เรียบร้อย พร้อมสำหรับการเดินทาง และในวันที่ 27 พฤษภาคม ลูกเรือทั้ง 4 ก็ได้เข้าสู่กระบวนการกักตัวหรือ Quarantine เพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อโลกจากบนโลกเดินทางขึ้นไปยังสถานีฯ หรือติดเชื้อโรคจากคนบนโลก เหตุผลเดียวกับทำไมอาหารที่ถูกส่งขึ้นไปบนอวกาศจึงต้องสะอาด
จรวด Falcon 9 ของบริษัท SpaceX จะพาลูกเรือทั้ง 4 บินออกจากฐานปล่อย LC-39A ใน NASA Kennedy Space Center พร้อมกับสัมภาระการทดลองจำนวนหนึ่งรวมถึง “ไก่ CP” จากประเทศไทย หลังจากนั้นยาน Crew Dragon จะเข้าเชื่อมต่อกับสถานีอวกาศนานาชาติเป็นเวลาประมาณ 2 สัปดาห์ ก่อนที่จะมีกำหนดเดินทางกลับโลกและลงจอดนอกชายฝั่งของรัฐแคลิฟอร์เนีย เป็นอันจบสิ้นภารกิจ
ในการส่ง “ไก่ CP” ขึ้นสู่อวกาศนั้น ทาง CPF ได้ให้ข้อมูลเพิ่มเติมกับทีมงานสเปซทีเอชว่า ผู้บัญชาการภารกิจ Peggy Whitson จะรับประทาน “ไก่ CP” ในระหว่างที่เธอปฏิบัติภารกิจครั้งนี้บนสถานีอวกาศนานาชาติ ถือว่าเป็นเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ที่น่าตื่นเต้น เนื่องจากนี่จะเป็นครั้งแรกที่บริษัทอาหารจากประเทศไทย จะได้ส่งอาหารให้กับนักบินอวกาศที่จะไปปฏิบัติการบนสถานีอวกาศนานาชาติได้กินจริง ๆ
การที่แบรนด์อาหารไทยอย่าง CPF นั้น “กล้า” ที่จะหยิบเอา “อวกาศ” มาอยู่ในเรื่องราวที่ไม่ใช่แค่เป็นการโปรโมตอาหาร แต่ต้องการสะท้อนให้เห็นถึงความใส่ใจและมาตรฐานที่ CPF มองว่าอยากจะพิชิตให้ได้อย่างการส่งอาหารขึ้นสู่อวกาศและให้นักบินอวกาศกินจริง ๆ ก็ถือว่าเป็นก้าวสำคัญของวงการอาหารไทย แถมคนไทยก็ยังมั่นใจได้ว่าเรา ได้กินอาหารมาตรฐานเดียวกับที่ถูกส่งขึ้นสู่อวกาศจริง ๆ
จับตาก้าวสำคัญของประเทศไทยกับการทดลองในอวกาศ
ณ ปัจจุบัน เราได้เห็นการทดลองของคนไทยมากมายหลากหลายชิ้น ต่อแถวกันเดินทางขึ้นสู่สถานีอวกาศนานาชาติ เช่น การทดลองด้านผลึกคริสตัลของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ หรือการทดลองด้านของไหลในอวกาศเพื่อกระบวนการผลิตอาหารของราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ แต่การที่บริษัทเอกชนอย่าง CPF เล็งเห็นถึงความสำคัญในการใช้ “อวกาศ” ในการเป็นพื้นที่ท้าทายขีดจำกัดในการวางมาตรฐานใหม่ ๆ นั้นเป็นเรื่องที่เราคงปฏิเสธไม่ได้ว่าสำคัญไม่แพ้งานวิจัยในเชิงวิทยาศาสตร์เลย
หลังจากที่เราได้เห็นคลิปวิดีโอผู้บัญชาการภารกิจ Peggy Whitson รับประทาน “ไก่ CP” ลงมาจากอวกาศ เราน่าจะได้เห็นแล้วว่า มาตรฐานการผลิตอาหารของไทยนั้นไปไกลถึงระดับมาตรฐานอวกาศ และชวนท้าทายถึงโจทย์ต่อไปว่า ในยุคที่การสำรวจอวกาศคือความหวังใหม่ของมนุษยชาติ ที่นำมาซึ่งเทคโนโลยีที่ดีขึ้น นักวิจัยและบริษัทเอกชนของไทย จะใช้โอกาสนี้ในการพัฒนาตัวเอง และให้อวกาศเป็นโจทย์ที่ “ยาก” ให้กับเราได้อย่างไร
เรียบเรียงโดย ทีมงาน Spaceth.co
