เว็บข่าววิทยาศาสตร์ต่างประเทศ ต่างกระหน่ำเล่นมุก Uranus Smells Like Rotten Eggs บ้าง Uranus Smells Like Fart บ้าง แต่ก็น่าเศร้าใจที่เราไม่สามารถเล่นมุกนี้ได้เนื่องจากภาษาไทย ไม่ได้ทำให้คำว่ายูเรนัส แปลว่ารูตูดของคุณแต่อย่างใด สำหรับใครที่ยังไม่เก็ต ก็ถือว่าควรตั้งใจเรียนภาษาอังกฤษอีกนิดนึง เนื่องจาก Uranus นั้นเขียนและออกเสียงคล้ายกับคำว่า Your Anus หรือรูตูดของคุณ
สำหรับมุกบ้า ๆ บอ ๆ ที่เล่นกันซ้ำ ๆ นี้ก็เกิดจากการที่คุณ Patrick Irwin และผู้ร่วมวิจัยของเขา ได้ตีพิมพ์ Paper ที่มีชื่อว่า Detection of hydrogen sulfide above the clouds in Uranus’s atmosphere ลงในเว็บไซต์วารสาร Nature Astronomy ซึ่งมีเนื้อหาเกี่ยวกับการตรวจพบก๊าซ ไฮโดรเจนซัลไฟด์ ในชั้นบรรยากาศของดาวยูเรนัส
ดาวยูเรนัสที่ถูกถ่ายโดยยาน Voyager 2 ที่มา NASA/JPL
เป็นที่ทราบกันดีว่าดาวยูเรนัส ดาวเคราะห์ลำดับที่ 7 ที่อยู่ถัดไปจากดาวเสาร์นั้นเป็นดาวเคราะห์แก๊ส ที่มีความหนาแน่นสูง แต่ข้อมูลล่าสุดนั้นพบว่าในชั้นบรรยากาศชั้นนอก ซึ่งเปรียบเหมือนเป็นเมฆที่ปกคลุมดาวนั้นประกอบไปด้วยแอมโมเนีย และไฮโดรเจนซัลไฟด์ หรือที่เรารู้จักกันในนาม “แก๊สไข่เน่า” ก๊าซที่เป็นพิษและเป็นอันตรายถึงขั้นเสียชีวิต
การค้นพบครั้งนี้เกิดจากการใช้กล้องโทรทรรศน์ Gemini North บนเกาะฮาวาย ศึกษาคุณสมบัติของแสงอาทิตย์หลังจากที่มันสะท้อนมาจากชั้นบรรยากาศของดาวยูเรนัส เพื่อตรวจสอบถึงธาตุองค์ประกอบ จากการกลืนแสงในย่านความถี่ต่าง ๆ ของชั้นบรรยากาศดาว จากการศึกษาแสงในย่านอินฟาเรด ทำให้เราสามารถบอกองค์ประกอบของชั้นบรรยากาศของดาวยูเรนัสได้
หอดูดาว Gemini North บนเกาะฮาวาย ที่มา – Gemini Observatory
เทคนิคการตรวจจับไฮโดรเจนซัลไฟด์ นั้นไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่การที่เราสามารถตรวจจับการดูดซับคลื่นแสงที่มาจากดาวเคราะห์ที่อยู่ห่างจากโลกมากกว่าดวงอาทิตย์ถึง 20 เท่านั้น เป็นเรื่องที่น่าทึ่งมาก และต้องขอบคุณความเทพของกล้อง 8 เมตร ของ Gemini Observatory ในฮาวาย ร่วมกับอุปกรณ์ที่มีชื่อว่า Near-Infrared Integral Field Spectrometer ที่ทำให้เกิดการค้นพบนี้
จากการค้นพบนี้ก็ทำให้เกิดคำถามสำคัญที่ว่า แล้วทำไมดาวเคราะห์แก๊สขนาดใหญ่อย่าง ดาวพฤหัสและดาวเสาร์ ไม่มีการตรวจพบไฮโดรเจนซัลไฟด์ บนชั้นบรรยากาศบ้าง แต่ดันพบแอมโมเนียเหมือนกันซะงั้น ซึ่งก็เป็นข้อสงสัยที่นักดาราศาสตร์ต้องทำการไขกันต่อไป
อย่างไรก็ตามแม้ว่าการค้นพบครั้งนี้จะส่งผลในเชิงวิทยาศาสตร์อย่างมากเกี่ยวกับการทำความเข้าใจองค์ประกอบของดาวเคราะห์แก๊ส ที่ถูกทำการสำรวจโดยตรงน้อยที่สุด (ดาวยูเรนัส และเนปจูน ถูกทำการสำรวจโดยยานโวยาเจอร์ 2 ในปี 1986 เพียงครั้งเดียวเท่านั้น) แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่า นี่เป็นการเอื้ออำนวยให้คนทั้งโลกเล่นมุก Uranus Smell Like Fart, Smell Like Shit อะไรก็ก็แล้วแต่ได้อย่างถูกต้องตามกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
ในฐานะที่ SPACETH.CO เป็นเว็บข่าวอวกาศฉบับภาษาไทย ก็ขอไว้อาลัยแก่ตัวเองที่ไม่ได้พาดหัวข่าวด้วยอะไรประมาณนี้ 3 วินาที
อ้างอิง
Detection of hydrogen sulfide above the clouds in Uranus’s atmosphere – Nature
What do Uranus’s cloud tops have in common with rotten eggs – Physics.org
