ไม่มีปาฏิหาริย์สำหรับการต่อเวลาวินาทีสุดท้ายของยาน Opportunity ที่เงียบหายไปนานกว่า 8 เดือนบนดาวอังคาร เมื่อล่าสุดนาซาได้ออกมาแถลงข่าวยืนยันแล้ว ว่าภารกิจนี้ได้สิ้นสุดลงอย่างเป็นทางการ ปิดตำนานหนึ่งทศวรรษครึ่งของ Opportunity ลงไปเป็นที่เรียบร้อย
Opportunity เป็นยานน้องสาวของยาน Spirit ที่ถูกส่งไปดาวอังคารในภารกิจ Mars Exploration Rover หรือ MER เมื่อปี 2003 ที่ผ่านมา โดยมีเป้าหมายคือการหาคำตอบเกี่ยวกับร่องรอยของน้ำบนดาวอังคาร ซึ่งถูกตรวจพบโดยยานอวกาศลำก่อนหน้า และเมื่อทั้งสองลำลองจอดอย่างปลอดภัยบนดาวอังคารแล้ว มันถูกวางแผนให้เดินทางไปไกลได้เพียง 1 กิโลเมตรเท่านั้น และถ้าสามารถรอดพ้นช่วงเวลา 90 วันบนดาวอังคารได้ ภารกิจนี้ก็ถือว่าประสบความสำเร็จอย่างยิ่งแล้ว
ภาพจำลองของยาน Opoortunity- ที่มา NASA
แต่ทั้งสองลำก็สามารถฉีกข้อจำกัดทั้งหมดลงไปได้ เริ่มจาก Spirit ที่มีชีวิตรอดถึง 6 ปีบนดาวอังคาร และเดินทางไปไกลเกือบ 8 กิโลเมตรด้วยกัน ก่อนที่จะสิ้นสุดภารกิจเพราะล้อของมันไปติดหล่มบนนั้น ทำให้ยานไม่สามารถขยับไปมาได้ ซึ่งทำให้มันต้องทนหนาวเหน็บบนดาวอังคารจนขาดการติดต่อกับโลกไปตลอดกาล
ส่วนของ Opportunity นั้น มันได้ใช้เวลาบนดาวอังคารนานถึง 15 ปีด้วยกัน ด้วยระยะทางรวมที่ยานเดินทางไปถึง 45 กิโลเมตร ก่อนจะมาเผชิญกับพายุฝุ่นบนดาวอังคารที่หุบเขา Perseverance ในช่วงต้นเดือนมิถุนายน ซึ่งแม้ว่าทีมภารกิจจะได้รับการแจ้งเตือนล่วงหน้าแล้ว แต่ความรุนแรงของพายุนั้นก็ทำให้พวกเขาไม่มีทางเลือก นอกไปจากให้ยานเข้าสู่โหมดจำศีลเพื่อประหยัดพลังงาน และหวังว่าเมื่อพายุฝุ่นผ่านพ้นไป Opportunity จะติดต่อกลับโลกอีกครั้ง
อ่านเรื่องราวของพายุฝุ่นบนดาวอังคารได้ที่นี่
ภาพสุดท้ายที่ยานส่งกลับมายังโลก ก่อนจะหลับใหลไปตลอดกาล – ที่มา NASA
สองเดือนให้หลังการเริ่มต้นของพายุฝุ่น ทีมภารกิจบนโลกได้ประเมินว่าสถานการณ์พายุฝุ่นน่าจะออกตัวลงมากพอ ที่จะให้ยานสามารถชาร์จพลังและติดต่อกลับโลกได้ ดังนั้นพวกเขาจึงได้เริ่มปฏิบัติการณ์กู้ยานกลับมาในทันที ทั้งการทดลองส่งคำสั่งปลุกในรูปแบบต่าง ๆ ทุกวันไม่มีขาด รวมทั้งพยายามแก้ไขปัญหาที่ทีมคาดคิดว่าจะเกิดขึ้นอย่างสุดความสามารถ แต่แล้ว Opportunity ก็ยังคงเงียบสนิทอยู่บนนั้น โดยที่ไม่มีใครทราบชะตากรรมว่าเกิดอะไรขึ้นกับมัน
เมื่อวันเวลาผ่านเลยไป โอกาสที่ยานจะติดต่อกลับมาก็ค่อย ๆ หายไปอย่างช้า ๆ จนมาถึงช่วงบ่ายของวันที่ 13 กุมภาพันธ์ ตามเวลาประเทศไทย ที่ทีมภารกิจได้ส่งคำสั่งชุดสุดท้ายไปปลุกยาน และเมื่อไม่มีการตอบกลับมา ก็ถือว่า Opportunity ได้จากไปแล้วอย่างเป็นทางการนั่นเอง
แม้ Opportunity จะจบภารกิจลงไปแล้ว แต่เรื่องราวที่ผ่านมาของมันจะถูกจดจำไปอีกนาน ไล่ตั้งแต่การทำลายขีดจำกัดของมัน ที่ถูกตั้งไว้เพียง 90 วันไปกว่า 60 เท่าด้วยกัน การสร้างสถิติที่สุดเหลือเชื่อต่าง ๆ ทั้งระยะทางที่ยานเดินทางไปกว่า 45 กิโลเมตร ซึ่งมากที่สุดเมื่อเทียบกับทุกยานอวกาศที่เคยถูกส่งไป รวมทั้งภาพถ่ายกว่า 217,000 ภาพที่ยานได้ส่งกลับมาตลอดเวลาทั้งภารกิจ และอีกหลายหลายสถิติอีกมากมาย ซึ่งเรื่องราวเหล่านี้จะไม่ตายไปพร้อมกับยานอย่างแน่นอน
ภาพรอยล้อของยาน Opportunity บนดาวอังคาร – ที่มา NASA
นอกจากความสุดยอดของ Opportunity แล้ว ก็ต้องอย่าลืมที่จะชื่นชมสุดยอดทีมภารกิจของยานอีกเช่นกัน เพราะทุกครั้งที่ยานประสบกับปัญหาต่าง ๆ พวกเขาเหล่านี้แหละที่คิดค้นหาทางออกจนยานสามารถดำรงอยู่มาได้ถึงตอนนี้ ก่อนจะพ่ายแพ้ให้กับเหตุสุวิสัยที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ในครั้งนี้ไป
และแม้จะไร้ซึ่ง Opportunity ปฏิบัติหน้าที่บนนั้นแล้ว แต่ดาวอังคารก็จะยังถูกสำรวจต่อโดยโรเวอร์ Curiosity และยานลงจอด InSight ที่กำลังดำเนินไปได้ด้วยดีอยู่ในขณะนี้ รวมทั้งในปีหน้าจะมีภารกิจ Mars 2020 และ ExoMars สองรถโรเวอร์ที่กำลังจะเดินทางออกไปสำรวจดาวอังคาร เพื่อตามหาร่องรอยของสิ่งมีชีวิตบนนั้น
อ้างอิง:
NASA’s Record-Setting Opportunity Rover Mission on Mars Comes to End
