หลังจากภารกิจ Chang’e 5 ลงจอดบนดวงจันทร์เมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2020 ที่ผ่านมาพร้อมกับเก็บตัวอย่างดินบนดวงจันทร์น้ำหนักประมาณ 2 กิโลกรัมเดินทางกลับโลกซึ่งจะเดินทางถึงโลกในวันที่ 16 ธันวาคม 2020 นั้น ทำให้ NASA ก็น้อยหน้าไม่ได้และประกาศเลือก 4 บริษัทเอกชนเพื่อทำการส่งยานไปเก็บดินหรือหินบนดวงจันทร์กลับมาโลกให้ NASA วิจัยสำหรับโครงการ Artemis แต่ครั้งนี้ NASA มาแปลกกว่าทุกครั้ง โดยมาพร้อมกับโปรโมชั่นพิเศษต้อนรับปี 2021
แปลกเพราะว่า 4 บริษัทที่ถูกคัดเลือกนั้นจะไม่ได้เงินในการวิจัยยานเงินในการสร้างและพัฒนาเงินในการปล่อยหรือเงินส่วนอื่น ๆ แม้แต่แดงเดียว หมายความว่าภาคเอกชนจะต้องจ่ายเงินค่าพัฒนายานเองจ่ายเงินค่าปล่อยยานเองทั้งหมด แต่ NASA ก็บอกว่าเราจะจ่ายค่าเก็บและนำกลับตัวอย่างหินหรือดินดวงจันทร์อยู่ และขอแค่ตัวอย่างเท่านั้นอย่างอื่นไม่ต้อง พวก Lander เก็บไว้ใช้ต่อเองเลย NASA ไม่เอา ขอแค่หินหรือดินพอที่จะต้องโอนกรรมสิทธิ์มาเป็นของ NASA ซึ่งปกติภารกิจของ NASA ทุกครั้งจะปล่อยให้บริษัทเอกชนเสนอแนวคิดและหลักการภารกิจขึ้นมาจากนั้น NASA จะเลือกให้บริษัทใดบริษัทหนึ่งเป็นผู้พัฒนายานหรืออุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์และจะออกเงินค่าพัฒนาค่าปล่อยยานและค่าอื่น ๆ ให้ทั้งหมด รวมถึงผลตอบแทนให้บริษัทด้วย โดยมีข้อแม้ว่ายานที่พัฒนามาและประโยชน์ทุกอย่างที่ได้จากยานดังกล่าวจะต้องเป็นของ NASA แต่เพียงผู้เดียว ซึ่งก็ถือว่าแฟร์ ๆ NASA ได้ยานได้อุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์ได้ประโยชน์จากยาน ส่วนบริษัทเอกชนก็ได้ประสบการณ์ ได้ผลตอบแทนในการทำงานตามที่ตกลงกันไว้ในสัญญา ได้ชื่อเสียง
แต่ครั้งนี้โครงการนี้ NASA จะจ่ายแค่ “ค่าเก็บตัวอย่าง” อย่างอื่นกูไม่จ่ายเรื่องของมึงเลยจ้า ไปหากันเอาเอง (โปรโมไง) โดยมีบริษัทหนึ่งที่เสนอาราคาด้วยตัวเองเพียง 1 เหรียญเท่านั้นเองด้วยโครงการตรงกับภารกิจของบริษัทอยู่แล้ว บริษัทอีก 3 บริษัท ก็เสนอราคาเก็บตัวอย่างเป็นของตัวเองเช่นกัน NASA ก็จ่ายแค่ราคาที่เสนอมา มีดังนี้
- Lunar Outpost บริษัทสตาร์ทอัพหน้าใหม่สนนราคาพิเศษ เก็บตัวอย่างหินดวงจันทร์ด้วยราคา 1 เหรียญ (ประมาณ 30 บาท) เท่านั้นโดยจะลงจอดและดำเนินการเก็บตัวอย่างดินดวงจันทร์บนขั้วใต้ของดวงจันทร์ปี 2023
- ispace Japan สนนราคาเก็บตัวอย่างอยู่ที่ 5,000 เหรียญ ดำเนินการเก็บตัวอย่างที่ Lacus Somniorum ภายในปี 2022
- ispace Europe สนนราคาเก็บตัวอย่างที่ 5,000 เหรียญ ดำเนินการเก็บตัวอย่างบริเวณขั้วใต้ของดวงจันทร์ภายในปี 2023
- Masten Space Systems สนนราคาเก็บตัวอย่างที่ 15,000 เหรียญ ดำเนินการภายในปี 2023 ที่ขั้วใต้ดวงจันทร์
เท่านั้นยังไม่พอ NASA ภูมิใจนำเสนอเสนอโปรโมชั่นพิเศษใจดีจ่ายก่อนปล่อย จากปกติจ่ายเงินเมื่อภารกิจเสร็จสิ้นเท่านั้นเป็นจ่ายแบบผ่อนให้คุณ 10 ต่อ 10 ต่อ 80 หมายความว่า NASA จ่ายก่อนถึง 10% เมื่อคุณทำสัญญากับ NASA และเมื่อคุณปล่อยยาน NASA ก็จะจ่ายให้คุณอีก 10% เป็นค่าขนมให้ทีมวิศวกรก่อน (NASA ไม่ได้จ่ายค่าปล่อยแต่อย่างใด) และอีก 80% NASA จะจ่ายให้คุณเมื่อคุณโอนกรรมสิทธิ์ของหินและดินบนดวงจันทร์ที่เก็บได้ให้ NASA ส่วนวิธีการเอาหินที่ว่ากลับมา NASA บอกยังไงก็ได้แล้วแต่เลย แต่ต้องเอากลับมาโลกให้ได้ไม่งั้นไม่จ่าย
ดังนั้นบริษัท Lunar Outpost ของเราจะได้ไปทันที 3 บาท เมื่อลงนามในสัญญา (ซึ่งลงนามแล้ว ได้แล้ว) และอีก 3 บาท เมื่อปล่อยยาน อีก 24 บาทจะได้เมื่อของถึงโลก เป็นไง Easy ตัวอย่างดินดวงจันทร์ด้วยราคา 30 บาท เหมือนสั่งแกร็บไปซื้อกะเพราหน้าปากซอย
ส่วนบริษัทอื่น ๆ ก็เอาไปเลยตามเรทโปรโมชั่นของ NASA อย่าง Proposal ราคา 5,000 เหรียญก็รับไปเลย 500 เหรียญเมื่อลงนามในสัญญา อีก 500 เหรียญเมื่อปล่อยยาน เอาไปซื้อขนมให้วิศวกรปล่อยยาน แล้วก็อีก 4,000 เหรียญมาเอาตอนของถึงโลก หรือ Proposal 15,000 เหรียญก็ 1,500 เหรียญตอนลงนามกับปล่อยยาน อีก 12,000 มาเอาตอนได้หินหรือดินดวงจันทร์
NASA ใจดีเพราะจ่ายแค่ค่าเก็บตัวอย่างหิน ขอแค่หินกับดินพอ บริษัททั้ง 4 จะต้องโอนกรรมสิทธิ์ของหินหรือดินที่เก็บได้ให้ NASA ทันทีและไม่อนุญาตให้กระทำการใด ๆ กับตัวอย่างโดยไม่ได้รับอนุญาตยกเว้นเอากลับโลก เทคโนโลยีอื่น NASA บอกเก็บไว้ใช้ต่อเองเลยไม่ขอกรรมสิทธิ์ ยานจะเอาไปใช้ที่อื่นก็ได้ไม่ว่า หรือเทคโนโลยีนวัตกรรมอะไรใหม่เก็บไว้ใช้เองเลย ไม่ขอ
เนี่ยง่ายไหม ส่งไปทำไม Chang‘e 5 เนี่ย เกาะเอกชนดีกว่า (NASA ไม่ได้กล่าว เพราะถ้ากล่าวคงโดนตีน) อย่างไรก็ตามถึง Lunar Outpost จะไม่ได้เงินจากการช่วย NASA ในครั้งนี้เลยแต่ Lunar Outpost ก็ย้ำว่ามีจุดประสงค์ในการจะทดลองเทคโนโลยีการไปดวงจันทร์แต่เดิมอยู่แล้ว โครงการนี้ของ NASA เข้ามาพอดี การช่วย NASA เอาหินกลับมาโดยคิดค่าใช้จ่ายเพียงแค่ 1 เหรียญก็ไม่ได้เสียหายอะไรแต่หากสำเร็จผลลัพธ์ที่ตามมาจะคุ้มค่ากว่านี้นั่นเอง
หมายเหตุ: ภาพปกเป็นภาพภารกิจของ Moon Express
เรียบเรียงโดย ทีมงาน SPACETH.CO
อ้างอิง
NASA Selects Companies to Collect Lunar Resources for Artemis Demonstrations
